Amyloid A (SAA)

Amyloid A (białko amyloidowe A, SAA) jest białkiem ostrej fazy syntetyzowanym w wątrobie pod wpływem działania cytokin prozapalnych: czynnik martwicy nowotworu alfa TNF-alfa, interleukina 1beta i 6. W przypadki procesu zapalnego o podłożu bakteryjnym, grzybiczym, schorzeniach autoimmunologicznych, chorobie nowotworowej i rozległym uszkodzeniu tkanek jego wartość może przekroczyć stężenie początkowe nawet 1000-krotnie. W przypadku infekcji wirusowych, miejscowych ognisk zapalnych, tocznia trzewnego układowego czy dysfunkcji pojedynczych narządów (zapalenie pęcherza moczowego, opon mózgowych) jego stężenie wzrasta do około 100 mg/l. Poziom SAA wzrasta u chorych po transplantacji nerek adekwatnie do zmian stężenia kreatyniny w surowicy, podczas gdy CRP odpowiada na przeszczep łagodniej. Pomiar stężenia SAA jest nadrzędny w stosunku do CRP u pacjentów poddawanych immunosupresji podczas przeszczepu szpiku kostnego czy w przypadku schorzeń o podłożu autoimmunologicznym. Oznaczanie SAA u pacjentów z chorobami nowotworowymi może być wskaźnikiem przeżywalności oraz rokowniczym. Produkty rozpadu SAA mogą być odkładane w różnych organach w postaci włókien amyloidu A (AA) stanowiąc poważne powikłanie przewlekłych chorób zapalnych. U chorych na amyloidozę przebiegająca z odkładaniem się złogów AA przebieg choroby można złagodzić stosując leczenie zmierzające do normalizacji SAA. Stężenie SAA wykazuje najściślejszą korelacje z przebiegiem klinicznym reumatoidalnego zapalenia stawów.