Fosfataza alkaliczna izoenzym kostny, osteaza (ALP)

Całkowita aktywność fosfatazy alkalicznej w surowicy jest sumą aktywności izoenzymów: kostnego, wątrobowego, jelitowego, łożyskowego. Izoenzym kostny stanowi około 80% całkowitej aktywności fosfatazy alkalicznej u dzieci w okresie wzrostu. Swoisty dla tkanki kostnej izoenzym, nazywany też osteazą, jest wytwarzany przez odpowiedzialne za proces kościotworzenia osteoblasty. Bierze udział w tworzeniu osteoidu i procesie mineralizacji. Jego zwiększone stężenie w surowicy związane jest ze wzmożoną aktywnością osteoblastów. Czynnikami stymulującymi aktywność osteoblastów są: glikokortykosteroidy, parathormon, kalcytonina, witamina D3, hormon wzrostu, testosteron u mężczyzn, estrogeny u kobiet. Oznaczanie jest wskazane przy podejrzeniach zmian kostnych, wzroście aktywności całkowitej fosfatazy alkalicznej, jako marker oceny postępu leczenia mającego na celu zwiększenie masy kostnej. Podlega zmienności fizjologicznej - zależy od wieku i płci. Obniżona aktywność izoenzymu kostnego fosfatazy alkalicznej w surowicy występuje w: niedoczynności przytarczyc oraz u osób leczonych dużymi dawkami glukokortykosteroidów. Podwyższona aktywność izoenzymu kostnego fosfatazy alkalicznej w surowicy występuje w: chorobie Pageta, nowotworach pierwotnych i wtórnych do kości, osteomalacji, niedoborach witaminy D, nadczynnością przytarczyc, u osób z osteoporozą połączona z intensywnym metabolizmem kostnym oraz przy złamaniach kości.